ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ:
ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು 1399 ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ನಗರದಲ್ಲಿ "ಯದುರಾಯ" ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಇದನ್ನು "ಒಡೆಯಾರ್" ಕುಟುಂಬದವರು ಆಳಿದರು. ಹದಿನೆಂಟನೇ ಶತಮಾನದ ಉತ್ತರಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ವಾಸ್ತವಿಕ ಆಡಳಿತಗಾರರಾದ ಹೈದರ್ ಅಲಿ (1720-1782) ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ (1750-1799) ರವರಿನ್ದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ತನ್ನ ಮಿಲಿಟರಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತಲುಪಿತು.
ಹೈದರ್ ಅಲಿ:
ಹೈದರ್ ಅಲಿಯ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಅರೇಬಿಯನ್ ವಿದ್ವಾಂಸ "ಹಸನ್ ಬಿನ್ ಯಾಹ್ಯಾ" ಗೆ ಸೇರಿದೆ. ಅವರ ಮಗ ಇಬ್ರಾಹಿಂನ ಕುಟುಂಬ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಮೊದಲಿಗೆ ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಕೆಲಸ ಅರಸಿ ಮೈಸೂರು ಸೇನೆಗೆ ಸೇರಿದರು. ಅವರ ಉತ್ತಮ ಸ್ವಭಾವದಿಂದ ಸೈನ್ಯದ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ತಲುಪಿದರು.
1752 ರಲ್ಲಿ ಹೈದರ್ ಅಲಿ ದಿಂಡಿಕ್ಕಲ್ ಸೈನ್ಯದ ನಾಯಕನಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಈಗಿನ ಆಡಳಿತಗಾರ ಸಾಮಾನ್ಯ ಜನರೊಂದಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟದಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಅವರು ಐಷಾರಾಮಿ ಜೀವನವನ್ನು ಕಳೆದರು. ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಹೈದರ್ ಮತ್ತು ಅವನ ಸ್ನೇಹಿತರ ತಂತ್ರಗಳಿಂದ ಆಡಳಿತಗಾರನ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದರು. ಮತ್ತು ಸಾಮರಸ್ಯ ಮತ್ತು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಆಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.
"ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ 2" ರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಸೈನ್ಯದಲ್ಲಿ ನಾಯಕನಾಗಿದ್ದನು. 1758 ರಲ್ಲಿ ಮರಾಠರ ವಿರುದ್ಧದ ಅವರ ವಿಜಯವು ಅವರ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಅವರನ್ನು ಅಪ್ರತಿಮ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿತು. ಅವನ ಸಾಧನೆಗಳ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ರಾಜನು ಅವನಿಗೆ "ನವಾಬ್ ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಖಾನ್ ಬಹದ್ದೂರ್" ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನು ನೀಡಿದನು. ಅನಕ್ಷರಸ್ಥ ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೋರಾಟದ ಕೌಶಲ್ಯ ಮತ್ತು ಆಡಳಿತದ ಕುಶಾಗ್ರಮತಿಗಾಗಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಗಳಿಸಿದರು.
1779 ರ ಹೊತ್ತಿಗೆ, ಹೈದರ್ ಅಲಿ ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಆಧುನಿಕ ತಮಿಳುನಾಡು ಮತ್ತು ಕೇರಳದ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡನು. ನಂತರ ಅವರು ಫ್ರೆಂಚರೊಂದಿಗೆ ಸ್ನೇಹ ಬೆಳೆಸಿದರು. ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಿ ಮರಣಹೊಂದಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಮಗ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಿಯಾದರು.
ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್:
ಟಿಪ್ಪು 1750 ರಲ್ಲಿ "ಹೈದರ್ ಅಲಿ" ಮತ್ತು "ಫಕ್ರುನ್ನೀಸಾ" ಅವರ ಮಗನಾಗಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರು 1782 ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರನ್ನು ಆಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಟಿಪ್ಪು ಮರಾಠರು, ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ನಿಜಾಮರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧದ ಹಲವಾರು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಸೈನ್ಯವನ್ನು ವಿಜಯದತ್ತ ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು. ಅವನು ತನ್ನ ತಂದೆಯಂತೆ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಫ್ರೆಂಚ್ ಜೊತೆ ಮೈತ್ರಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡನು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧಗಳಲ್ಲಿ ರಾಕೆಟ್ ಫಿರಂಗಿಗಳನ್ನು ಸಹ ಬಳಸಿದನು. ಟಿಪ್ಪುವನ್ನು "ಮೈಸೂರಿನ ಹುಲಿ" ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಯುದ್ಧಗಳು:
ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧಗಳು ಭಾರತೀಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿವೆ. ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕು ಯುದ್ಧಗಳು ನಡೆದವು. ಮೊದಲ ಮೈಸೂರು "ವಿಜಯನಗರ" ಅಡಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ನಂತರ ಅವರು ಅದರಿಂದ ಮುಕ್ತರಾದರು. ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ರಾಜ್ಯವಾಯಿತು. ಈ ಖ್ಯಾತಿ ಮತ್ತು ಆಳ್ವಿಕೆಯು ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ನಡುವಿನ ಶತ್ರುತ್ವಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮದ್ರಾಸಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಅರಿತುಕೊಂಡಾಗ, ಅವರು ಮೈಸೂರು ಸೈನ್ಯದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.
ಮೊದಲ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧ:
1767 ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರೊಂದಿಗೆ ಹೋರಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅವರು ಮದ್ರಾಸಿನಿಂದ ಓಡಿಹೋದರು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಗವರ್ನರ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ನಾಯಕರು ಸಮುದ್ರ ಮಾರ್ಗದ ಮೂಲಕ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮೈಸೂರಿನೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಒಪ್ಪಂದದಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯವರು ಮದ್ರಾಸಿನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದರೆ ಪರಸ್ಪರ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು.
ಆದರೆ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಈ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಮುರಿದರು. 1771 ರಲ್ಲಿ, ಮರಾಠರು ಮೈಸೂರಿನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದಾಗ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಅವರಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. 1780 ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಫ್ರೆಂಚ್ ಸೈನ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮತ್ತು ಅವನ ಸೈನ್ಯದೊಂದಿಗೆ ಫ್ರೆಂಚ್ ಮೈತ್ರಿಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದರು. ಕೊನೆಗೆ ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧ ಸಾರಿದ.
ಎರಡನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧ:
1781 ರಲ್ಲಿ, ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಕಾಯಿಲೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು 1782 ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. ಇದು ಮೈಸೂರು ಸೈನ್ಯದ ಸೋಲಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಎರಡನೇ ಆಂಗ್ಲೋ ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧವು 1784 ರಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು.
ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧ:
1790 ರಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಹೈದರ್ ಅಲಿಯ ಮರಣದ ನಂತರ, ಟಿಪ್ಪು ಆಳಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದನು. ಅವರು ತಿರುವಾಂಕೂರಿನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದರು. ಇದು ಮೂರನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅವರು ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ ಒಪ್ಪಂದದ ಹೆಸರಿನ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರು.
ನಾಲ್ಕನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧ:
ಹೈದರಾಬಾದ್ ನಿಜಾಮರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷರು 1799 ರಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕನೇ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರು ಯುದ್ಧವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಕೊಲ್ಲಲ್ಪಟ್ಟರು. ಮೈಸೂರು ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮತ್ತು “ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನ ನಿಜಾಮರ” ನಡುವೆ ಹಂಚಲಾಯಿತು.
ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಮತ್ತು ಹೈದರ್ ಅಲಿ ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಮುಖ ಆಡಳಿತಗಾರರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಾವಿನ ಕೊನೆಯ ನಿಮಿಷಗಳವರೆಗೆ ಹೋರಾಡಿದರು. ಮೈಸೂರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಹೆಚ್ಚು ಭಯಪಡುತ್ತಿದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಿದರು. ಅವರ ಸಾವಿನಿಂದ, ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವು ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಿತು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅದನ್ನು ಇತರರಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲಾಯಿತು.
